Column: De ‘Ewing Theory’, toegepast!

Love him or hate him, Bill Simmons, Amerika’s bekendste sportschrijver, heeft een creatieve basketballgeest. Zoveel is zeker. Het feit dat er zoiets als de Ewing Theory bestaat in het vakjargon der NBA, is aan hem te danken. Vandaag ga ik de door mijn idool bedachte basketballtheorie proberen te onderwerpen aan een grondige test. Bij een drietal NBA-sterren – te weten: Derrick Rose, Damian Lillard en Blake Griffin – zal ik kijken of de Ewing Theory van kracht is, en zo ja, wáárom dit het geval is.

Allereerst, wat is de Ewing Theory? Wel, deze is vrij simpel: er is sprake van de Ewing Theory wanneer een ploeg op de één of andere manier beter gaat presteren in de afwezigheid van een sterspeler. De theorie heeft Bill Simmons vernoemd naar Patrick Ewing, omdat een vriend van Simmons met het idee op de proppen kwam dat zowel het college-team (Georgetown Hoyas) als het NBA-team (New York Knicks) waar Ewing de sterspeler van was, beter leken te presteren zonder Ewing…

…en hoe raar dit ook klinkt, dat één van de meest spectaculaire NBA-spelers uit de jaren ’90 en meest gedecoreerde New York Knick aller tijden wellicht een negatief effect had op het spel van zijn ploegen, de theorie is blijven hangen in en rond de NBA. Zo heeft de meest succesvolle basketballgokker van Amerika, whizzkid Haralabos Voulgaris, de supercomputer waarop hij wedstrijden (klaarblijkelijk bijzonder correct) simuleert liefkozend ‘Ewing’ genoemd.

Na uitgebreid onderzoek ben ik op drie sterspelers beland, die vanwege opvallende teamresultaten in hun afwezigheid geschikt lijken voor het toepassen van de Ewing-theorie. De keuze is op dit drietal (Rose, Lillard en Griffin) gevallen omdat elke casus iets anders demonstreert. Zonder de bevindingen rondom de uiteindelijke waarde van Damian Lillard en Blake Griffin voor hun respectievelijke teams (Trail Blazers en Clippers) te verklappen, lijkt het mij verstandig om eerst naar de speler te kijken waarbij de Ewing Theory voor de volle honderd procent opgaat:

Derrick Rose 2015 shot chart just 40% at the rim. And he’s basically shooting under 30% from everywhere behind 3 pic.twitter.com/M6JQZ1auZO

— StreetHistory (@streethistory) 22 december 2015

Derrick Rose (Chicago Bulls)
Record Chicago met Rose: 18-12
Record Chicago zonder Rose: 4-1
Het is niet eens zozeer het feit dat de Bulls in het vijftal wedstrijden tijdens zijn afwezigheid uitstekend presteerden – drie van de vier overwinningen waren op play-offconcurrenten Toronto, Indiana en New York; de nederlaag was een nipte, op bezoek bij het almachtige Golden State – waaruit blijkt hoe onbelangrijk of zelfs remmend de aanwezigheid van voormalig MVP (2011) en hometown hero Derrick Rose momenteel is voor Chicago.

Ook op avonden waarop hij wel speelt, zijn de Bulls aanwijsbaar beter af zonder D-Rose. De NetRating (score-plus-minus/100x balbezit) is maar liefst 7.5 punten (!!!) beter bij de Bulls-zonder-Rose dit seizoen. Dit komt niet zozeer doordat de aanval beter loopt (OffRating met Rose = 103; zonder = 105), maar doordat Chicago zonder Rose op het veld verandert van middelmatig verdedigend team (104 DefRating) naar topdefensie (98.5 D-Rate).

Langzaamaan rijst de vraag of het ooit nog goedkomt met de door blessures geteisterde carrière van Rose. Het is een veeg teken dat de Bulls aanzienlijk beter functioneren met NBA-randfiguren als Kirk Hinrich, E’Twaun Moore en Aaron Brooks in zijn plaats. Om nog maar te zwijgen over de kwaliteitskloof die er is ontstaan tussen het huidige spel van Rose en dat van Chicago’s andere superster, Jimmy Butler.

Bij de situatie tussen Rose en de Bulls gaat de Ewing-theorie volledig op: Chicago is beter af zonder de duurbetaalde spelverdeler. Het valt alleen te betwijfelen of de Bulls in de komende zomer een ander NBA-team (iemand? Brooklyn?) zover weten te krijgen Rose en zijn megacontract (21,3 miljoen dollar voor het seizoen 2016-2017) op zich te willen nemen.

Here’s every shot of @Dame_Lillard’s career. Plus he talks about his “yellow tape” mentality http://t.co/HoMAXxefvF pic.twitter.com/VJszwKchTi — Kirk Goldsberry (@kirkgoldsberry) 20 januari 2015

Damian Lillard (Portland Trail Blazers)
Record Portland met Lillard: 11-21
Record Portland zonder Lillard: 4-3
Bij het tweede voorbeeld wordt het al ietwat meer tricky om de Ewing-theorie te bevestigen. De “oogtest”, dat wat de doorgewinterde NBA-kijker zelf observeert, schept een beeld waar de Portland Trail Blazers momenteel compleet afhankelijk zijn van Damian Lillard, hun absolute sterspeler. Videogame Dame is ook nog eens één van de meest vermakelijke spelers in de huidige NBA:

Maar wat deze zéér dope ass mix van hoogtepunten niet laat zien is dat Lillard ook z’n zwakheden heeft. Verdedigend is een team met Lillard als spelverdeler bijzonder kwetsbaar. Wat Lillard de Trail Blazers brengt qua vuurkracht op aanvallend gebied (OffRating met Lillard = 107.5; zonder = 101.5), wordt grotendeels tenietgedaan door de verzwakking die in defensief opzicht optreed (DefRating zonder Lillard = 104.5; met = 109.5). Uiteindelijk zijn de Trail Blazers per 100x balbezit maar één punt beter af met Lilard op het veld dan zonder.

De goede reeks resultaten die Portland, 4-3 zonder Lillard, in december neerzette heeft twee verklaringen. Allereerst gingen de Trail Blazers ‘groot’ spelen: de vrijgekomen speeltijd werd niet aan een andere guard toebedeeld, maar aan een extra big man – Al-Farouq Aminu, doorgaans spelend als stretch four, schoof op naar een vleugelpositie en Ed Davis en Noah Vonleh kregen meer minuten onder de basket.

C.J. McCollum is verklaring nummer twee. De topkandidaat voor MIP explodeerde in de periode zonder Lillard naast ‘m op het veld, met gemiddeldes van 26 punten en 6.5 assists.

Het is de aanwezigheid van diezelfde McCollum in Portland waardoor ik alsnog neig naar een bevestigend antwoord op de vraag of Lillard en de Trail Blazers een gevalletje Ewing-theorie zijn. Want waar Lillard logischerwijs matige Ratings neerzet – het merendeel van de huidige Portland-selectie uh.. zuigt – weet McCollum indrukwekkende cijfers te noteren. In de 35.5 minuten per wedstrijd die Portland afwerkt mét McCollum is het maar liefst 8.5 punten per 100x balbezit beter dan zonder.

Dit komt doordat McCollum evenals Lillard zijn ploeg kan voorzien van ongeloofwaardige goede shotmaking vanaf de dribbel, maar daarnaast een baldistributeur en verdediger van doorsnee NBA-kwaliteit is. En dat, hoe hard het ook moge klinken over een All-Star als Lillard, is McCollums beter betaalde ploeggenoot (124 mln. dollar voor de komende vijf seizoenen) op dit moment niet. Lillard is uitsluitend een scorer. Van exceptionele kwaliteit, dat wel.

Suggereren dat Portland het beste af is door Lillard te laten verkassen, ga ik zeker niet doen. Ik ben niet gek. Althans, als het op basketball aankomt. De Trail Blazers doen er alleen wel verstandig aan andere manieren te vinden waarop zij zowel Lillard als McCollum het beste kunnen gebruiken. Hierbij zal Portland absoluut geholpen worden door de aanwezigheid van coach Terry Stotts, één van de tactische meesterbreinen in het moderne basketball.

Blake Griffin (Los Angeles Clippers)
Record LAC met Griffin: 17-13
Record LAC zonder Griffin: 7-0
De huidige zegereeks van de Clippers tijdens de absentie van de geblesseerde Griffin vormt de aanleiding voor het maken van dit artikel. Bij vele NBA-media is de afgelopen weken de term ‘Ewing Theory’ gevallen met betrekking tot de Clippers en Blake Griffin.

En dan nu de vraag: is er überhaupt sprake van de Ewing-theorie bij de huidige Clippers-zonder-Griffin?

Kortgezegd: no fucking way.

De verslagen tegenstanders in de afgelopen zeven Clipper-duels? Philadelphia, Portland, New Orléans, Washington, Utah en Charlotte (2x). Dit zestal teams heeft tezamen nog geen 38% van hun wedstrijden gewonnen dit seizoen. Het gemiddelde record van deze ploegen: 13-22. Iets zegt mij dat de aanwezigheid van Blake Griffin niets, maar dan ook echt niets aan de favorietenrol voor Los Angeles in deze duels zou hebben veranderd.

Ook al was hij niet aanwezig tijdens deze zeven dikke overwinningen om zijn ratings te spekken, alsnog bedraagt Griffins aanwezigheid op het veld een netto verbetering van ruim drie punten per 100x balbezit ten opzichte van een vijftal Clippers zonder hem.

De Ewing-theorie van stal halen om de plotse verbetering in het spel van de Clippers te verklaren is een schoolvoorbeeld van luie analyse. Een simpele blik op de speeltijdverdeling in Griffins aanwezigheid verklaart namelijk al boekdelen. De Clippers zijn zonder hun getalenteerde big man uit noodzaak gaan doen waar zovele intelligente basketballfans in LA al jaren om schreeuwen: moderniseren.

Ein-de-lijk hanteert coach Doc Rivers wat small ball-varianten qua line-ups. Spelverdeler Chris Paul en center DeAndre Jordan worden hierbij omringd door drie vleugelspelers die driepunters kunnen raakschieten, zoals Paul Pierce, J.J. Redick, Wesley Johnson, Luc Richard Mbah-a-Moute en Austin Rivers.

Nu is het voor de Clipper-fans te hopen dat Doc Rivers eenzelfde soort vijftal het veld durft op te sturen met Blake Griffin als enige inside-optie. Want als small ball voor LA al werkt met Jordan onder de basket, stel je dan eens voor hoe verwoestend de Clippers kunnen zijn met een big die wél dreigend is in de low post, z’n vrije worpen tegen een normaal gemiddelde raakschiet en beseft dat verdedigen voornamelijk bestaat uit mandekking verlenen en niet uit SportCenter-waardige mega-blocks najagen.

Bij de Clippers is geen sprake van de Ewing Theory, maar van een coach die stilletjes aan in de 21ste eeuw aangekomen is.

Foto: Getty Images/archief