Column: Good Charlotte, hét WTF-team van de NBA

De NBA is veranderlijk. Soms zéér veranderlijk, zelfs. Ga maar na: niemand had vier jaar geleden in ‘t gezelschap van mede-NBA-kenners kunnen of durven stellen dat de toenmalige spelerskern van de Golden State Warriors op het punt stond te transformeren tot één van de meest dominante basketbalteams van de 21ste eeuw. Althans, niet zonder dat er aan de mentale gezondheid van diegene werd getwijfeld.

Het NBA-seizoen 2015-2016 kenmerkt zich tot nu toe door de vele verrassingsteams. In positieve zin kan men deze vooral aantreffen in de Eastern Conference: ploegen als de Orlando Magic, Indiana Pacers en Detroit Pistons presteren elk tot op heden ruim boven verwachting. In de Western Conference treft men de negatieve surprises aan: de Houston Rockets en New Orléans Pelicans zijn hiervan de meest schrijnende voorbeelden.

Nu elk team zo’n 25 wedstrijden heeft afgewerkt, en de contouren van deze jaargang langzaam zichtbaar worden, lijkt de prijs voor ‘Verrasing van het jaar’ richting North Carolina gestuurd te mogen worden. Want wat de Charlotte Hornets (15-11) tot dusver aan het doen zijn, is bijzonder indrukwekkend. Wie schatte de Hornets twee maanden terug namelijk in als een team dat om de thuisvoordeelplekken in de play-offs zou meestrijden? Niemand. Maar dan ook echt nie-mand!

De bookmakers leken voorafgaand aan dit seizoen te mild te zijn geweest in hun projecties omtrent Charlotte. De over/under, voor winstpartijen van Charlotte in 2015-2016, bedroeg aanvankelijk 32.5. Nadat er vele miljoenen dollars van gokkende NBA-kenners waren ingezet op een lager winsttotaal, was de uiteindelijke projectie voor Charlotte ten tijde van de officiële seizoenstart gedaald tot 30 gewonnen wedstrijden. Nu, twee maanden later, schatten de meesterbreinen van statistiekensite FiveThirtyEight de Hornets in op een uiteindelijk record van 47-35, met een kans van 82% op het behalen van de play-offs. Wow.

De Franse redder
Om de vraag “waarom is Charlotte zo verrassend goed?” te kunnen beantwoorden, moet men allereerst naar de gewijzigde spelersselectie kijken. Ondanks het feit dat de Hornets maar vijf nieuwe gezichten aan de rotatie toevoegden, lijkt dit team geenszins op de kwakkelende ploeg (33-49) uit 2014-2015. De belangrijkste toevoeging aan de selectie is zonder twijfel Nicolas Batum.

Batum was in zes van z’n zeven seizoenen als Portland Trail Blazer een bovengemiddeld NBA-speler. Charlotte heeft zijn komst te danken aan dat ene mindere seizoen. Doordat Batum vorig seizoen ondermaats presteerde, was Portland bereid afstand van hem te doen. Voor een peulenschil van een ruilaanbod – Gerald Henderson en Noah Vonleh – werd hij naar de Hornets verscheept. Bij het laagvliegende Charlotte moest de Fransman in z’n contract year dan maar laten zien dat hij de vele beschikbare miljoenen in de Wilde-Westen-transferzomer van 2016 waard zou zijn.

Wel, vooralsnog lijkt hij hierin te zijn geslaagd in Charlotte. Batum is momenteel de beste allround speler van de Hornets. Zijn gemiddeldes van 16.5 punten, 6.5 rebounds en 4.5 assists per wedstrijd worden door slechts twee andere guards in de NBA dit seizoen geëvenaard. Wie zijn dit? Oh, ene Russell Westbrook en een zekere James Harden. Geen slecht gezelschap.

Naast evenwichtige productie voegt Batum nog twee broodnodige spelelementen aan de Hornets toe: hij schiet ruim 40% van z’n gemiddeld zes driepuntpogingen per wedstrijd raak en is één van de beste man-op-man-verdedigende vleugelspelers. Voor Charlotte is het nu de vraag of Batum bereid is zijn pay day als Hornet te beleven. Er zullen tal van andere teams bereid zijn hem een topcontract aan te bieden. De Hornets doen er dus goed aan om het Batum dit seizoen zo aangenaam mogelijk te maken.

Chris Paul reacts to Lance Stephenson’s shot chart http://t.co/1MOABD5wXr pic.twitter.com/bZZApzihRr

— Kirk Goldsberry (@kirkgoldsberry) 16 juni 2015

Een o zo gewenst vertrek
Vorig jaar dacht Hornets-eigenaar Michael Jordan al iemand gevonden te hebben voor de rol die Batum nu zo uitstekend vertolkt, als tweede scoringsdreiging op de vleugel naast Kemba Walker. Lance ‘All Day’ Stephenson was de free agent big ticket, de ‘topaanwinst’, voor Charlotte in de zomer van 2014. Deze transfer pakte… (ahum)… niet super succesvol uit. Stephenson liet niets van de veelzijdigheid uit zijn hoogtijdagen bij de Indiana Pacers zien.

Wat Lance will make ‘m dance wel liet zien in z’n enige seizoen als Hornet – naast vele ongepaste mean mugging, stoere blikken richting camera na welgeteld één geslaagde actie en talloze niet-aangekomen behind the back passes – was het totale onvermogen een driepunter raak te schieten: Stephenson schoot 18 van z’n 105 driepuntpogingen raak. Wat neerkomt op het laagste percentage voor een speler met minimaal één poging gemiddeld per wedstrijd in een NBA-seizoen, ooit: 17.1%.

Tel daarbij op dat de andere twee plekken op de perimeter grotendeels bezet werden door verdedigingsspecialist Michael Kidd-Gilchrist – de definitie van een non-shooter – en een met z’n schot kwakkelende Kemba Walker, en het is niet zo verwonderlijk dat Charlotte vorig seizoen bij de belangrijkste statistische categorieën als één van de slechtst aanvallende teams uit de bus kwam: een Offensive Rating van 97.6 (28e onder alle NBA-teams), gepaard met 6.1 gemaakte driepunters per wedstrijd (26e) tegen een raakpercentage van 31.8% (30e), daar kan ter compensatie niet tegenop verdedigd worden.

De offensieve ommekeer
De afwezigheid van twee-derde van bovengenoemd drietal verklaart enigszins hoe Charlotte dit seizoen is veranderd in een aanvallend topteam. Stephenson mag zijn “kunsten” inmiddels vertonen bij de Los Angeles Clippers. Batum is zijn welkome vervanger geworden. Kidd-Gilchrist, hoewel één van de allerbeste individuele verdedigers in de gehele NBA, moet nu vanaf de kant toekijken hoe andere small forwards in het Hornet-tenue wél raad weten met open schotpogingen, dit omdat hij het gehele seizoen eruit ligt na een schouderoperatie.

Charlotte is tot nu toe één van de best schietende ploegen van het seizoen. Gemiddeld maken de Hornets maar liefst 10.2 driepunters (3e) per wedstrijd, tegen een percentage van 35.9% (10e). Dit heeft een enorm effect op de explosieve stijging in aanvallende efficiëntie: Charlotte’s Offensive Rating (gemaakte punten per 100x balbezit) bedraagt dit jaar maar liefst 104.2 (6e), vorig jaar lag deze nog op een armzalige 97.6 (28e).

Kemba Walkers hervonden schot speelt een belangrijke rol in het verbeterde aanvalsspel. De point guard neemt ook dit jaar met afstand de meeste schotpogingen van het team (14.5 per wedstrijd). Daarbij helpt het nu enorm dat Walker z’n schotpercentage (45%) maar liefst zes procent beter is dan vorig jaar, en z’n driepuntpercentage (37.5%) zelfs zeven procent hoger ligt.

Het tempo (aantal # balbezit per wedstrijd) is ook toegenomen: van 95 (22e) naar 98 (17e). Maar dat ligt meer aan het algeheel verhoogde tempo van de NBA in deze jaargang. Verdedigend is Charlotte niet verslechterd, ondanks het verhoogde aantal malen balbezit: hun Defensive Rating is zelfs licht verbeterd, van 101 (9e) in het vorige seizoen naar 99 (8e) in het huidige.

Dit valt te verklaren door naar de afgenomen rol van Al Jefferson te kijken. De Big Classic (een uit-ste-ken-de bijnaam) ziet voor het tweede jaar op rij zijn rol drastisch verkleind worden: ook dit seizoen is Jeffersons speeltijd met vier minuten per wedstrijd gedaald, en neemt hij wederom drie schotpogingen minder dan vorig seizoen. In de speelminuten waarin de logge Jefferson op de bank zit, verbetert Charlotte’s D-rating met maar liefst 10 punten.

Een betrouwbare bank
De vier andere nieuwelingen (naast Batum) in de selectie – de in de Draft geselecteerde Frank Kaminsky; transfervrije ‘voormalige-twee-weken-sensatie-in-New-York’ Jeremy Lin; de in ruildeals verkregen Spencer Hawes en Jeremy Lamb – vormen als bench unit een belangrijke kracht voor Charlotte. Dat is toch wel verrassend te noemen, gezien het juist deze toevoegingen aan de selectie waren waardoor Charlotte door de basketballpers belachelijk werd gemaakt.

Vooral het capabele spel van stretch bigs Frank Kaminsky en Spencer Hawes valt allerzins mee. Beide centers verdedigen beter dan men van tevoren van hen verwachtte: de line-ups met zowel Kaminsky als Hawes op het veld behoren telkens tot de best verdedigende vijfmancombinaties (allen tussen de 80 en 90 D-rating). Daarnaast zorgen zij beiden voor de gewenste floor spacing, door allebei zo’n 37% uit gemiddeld twee driepuntpogingen per wedstrijd raak te schieten.

Voor zowel Jeremy Lin als Jeremy Lamb is het ‘nu of nooit’-seizoen uit hun NBA-loopbaan aangebroken dit jaar. Beide guards lijken het hoofd boven water te kunnen houden in hun rol als bench scorers. Lamb begint langzaam uit zijn schulp te kruipen dit seizoen. Dit nadat hij was bezweken onder de druk in Oklahoma City, waar hij als ruilproduct uit de zo vervloekte Harden trade zowat gedwongen werd z’n potentieel te vervullen, hetgeen (mede) daardoor jammerlijk mislukte. Lamb (12 punten in 23 speelminuten gemiddeld) is als Hornet een aanvalsdreiging van de bank geworden, vooral omdat hij nu veel meer richting basket gaat met de bal.

Lin (11.5 punten en 3 assists in gemiddeld 25 speelminuten) krijgt in Charlotte de rol toebedeeld die hij in respectievelijk New York, Houston en Los Angeles ook had moeten hebben: het stoplicht staat op groen om 30 punten proberen te scoren op avonden waarop hij zich goed voelt, tijdens mindere dagen kan hij gerust 40 minuten op de bank gehouden worden, aangezien hij verdedigend kwetsbaar blijft.

De complimenten
Doorgaans eindig ik een teamanalyse met een klein vooruitzicht. Een korte blik richting nabije toekomst. Maar ditmaal niet. Bij de Charlotte Hornets van 2015-2016 is de boodschap: waardeer hen ‘in het nu’. Deze ploeg hoorde helemaal niet goed te zijn, maar is het nu toch. Deze club is geregeld niet slim bezig qua beleid, maar dit jaar wel. Een ploeg met Walker en Batum als topspelers doet doorgaans niet mee om de bovenste plaatsen, maar momenteel doet het dat wel.

De NBA is zo verdomde veranderlijk soms. En zeg nou zelf: is het niet enorm interessant om te kijken hoe dit seizoen verder gaat uitpakken? Het ‘fuck logic‘-gehalte van de NBA is een van de grootste aantrekkingspunten van de competitie. Want een seizoen waarin de Charlotte Hornets een play-off-outsider zijn? Dat valt toch wel onder de slogan ‘The NBA. Where amazing happens‘.

Foto: Getty Images/archief