Analyse: Het MLB-probleem van de olympische kwalificatie

De Olympische Spelen van 2020 in Tokio lijken dan misschien nog ver weg, maar in werkelijkheid staat al vrijwel alles in het mondiale honkbal in het teken van dit toernooi. De prekwalificatiecyclus is bijvoorbeeld al twee maanden onderweg. Dat MLB-spelers niet of nauwelijks actief zullen zijn in Tokio lijkt wel duidelijk. Dat MLB desondanks een grote stempel op het kwalificatieverloop kan drukken, is mogelijk problematisch.

MLB JAPAN SERIES

In Japan zal het olympisch toernooi de komende dagen voor het eerst prominent worden aangehaald. In de komende dagen neemt Team Samurai Japan, zoals dat er op de Spelen over twee jaar ongeveer uit zal zien, het in de komende dagen op tegen Chinese Taipei en de MLB All-Stars; All-Stars die zeer waarschijnlijk niet in 2020 te Tokio te zien zullen zijn. Zelfs al zijn de sterren wel ingezet ter promotie. De Japanners, waarvan nu al zeker lijkt dat zij met afstand het sterkste team op het toernooi zullen hebben, zien de sterke tegenstander dan ook als een goede testcase. De vraag is echter vooral hoe sterk de echte concurrentie straks zal gaan zijn.

POSITIEVE ONTWIKKELING

Eerst het goede nieuws: honkbal zit mondiaal in de lift door de terugkeer op de olympische kalender. Van de Filipijnen tot aan Oeganda en van Israël tot Ierland wordt de sport recentelijk flink serieus genomen. Veel landen dichten zichzelf kansen toe om straks daadwerkelijk in de Tokyo Dome te staan. De groeimarkten zijn vooral in Europa, Afrika en Midden-Azië te vinden. De MLB-komst naar Londen in 2019, wanneer de kampioenen Red Sox tegen de Yankees spelen, zou dit alleen maar verder kunnen aanwakkeren.

Opvallend is dat de meeste groeilanden spelers niet zelf opleiden, maar ervoor kiezen een methode toe te passen die zijn succes in het verleden al bewezen heeft. Die methode luidt: ga naar de USA en zoek mannen met een bloedlink naar jouw land om in de line-up en rotation te zetten. Het is de methode die van Griekenland ooit een tijdelijke honkbalgrootmacht in Europa maakte. Het is ook de methode die van Team Kingdom of The Netherlands en Team Israël de knuffellanden van de World Baseball Classic maakte.

DE KWALIFICATIE

Tot zover het goede nieuws. Er zijn namelijk ook flink wat op- en aanmerkingen te plaatsen bij de gang van zaken rondom de OS, vooral als het gaat om de rol die MLB daar bewust of onbewust in speelt. De ingewikkelde formule die voor het hoofdtoernooi is bedacht — een poulefase in de eerste ronde zonder afvallers, waardoor zelfs de hekkensluiters vervolgens nog olympisch goud kunnen winnen — sluit naadloos aan op de al even ingewikkelde kwalificatieroute. Dit is een route waar de MLB dan weer wel, dan weer niet de benodigde benzine (in de vorm van spelers) voor wil leveren.

Die route begint ruwweg bij de Premier 12. Op zichzelf is dit MLB-sanctioned toernooi een prima platform om olympische deelnemers te werven. De twaalf beste landen van de wereld nemen deel en er mochten in de eerste editie in bepaalde mate MLB-spelers meedoen, mits deze geen rosterplek bij hun club hadden. Dit zou alle toplanden nagenoeg even sterk moeten maken. Met de zekerheid dat Japan al geplaatst is, hadden hier dus de vijf sterkst mogelijke deelnemers kunnen worden geworven.

Dat is echter niet de visie van het organiserend comité. Dat heeft bedacht dat van de twaalf deelnemers op voorhand slechts tien kans kunnen maken op kwalificatie. De enige uitzonderingen: gastheer Japan en het niet uit de honkbalzones Azië/Oceanië of de Amerika’s afkomstige Nederland. Van de teams uit de genoemde zones zal het hoogstgeplaatste land uit beide zones zeker zijn van een olympisch ticket. De andere teams zullen zich op andere toernooien, zonder MLB-spelers of prospects, waar moeten maken. Afgaande op de uitslag van de Premier 12 2015 zouden bijvoorbeeld grootmachten als Puerto Rico en Dominicaanse Republiek buiten de boot vallen.

KWALIFICATIE EVENTS

Voor de landen die de Premier-12-route niet kunnen nemen, zijn kwalificatietoernooien in het leven geroepen. Dit is dan ook waar de schoen gaat wringen. Het is zeer waarschijnlijk dat topspelers en toptalenten niet speelgerechtigd gaan zijn voor deze toernooien, omdat zij dit nu eenmaal nooit zijn. Met name voor relatieve grootmachten als Nederland, Puerto Rico, Mexico, Venezuela en Dominicaanse Republiek zou dit problemen kunnen opleveren. Dit omdat zij een omvangrijk aantal toppers niet speelgerechtigd zullen zien gedurende de kwalificatie vanwege hun MLB- en MiLB-verplichtingen.

Hoewel al deze landen een historisch flink betere status hebben dan hun continentale concurrenten, is wel duidelijk dat de concurrenten niet stilzitten. Met het winnen van een pre-kwalificatietoernooi hebben de Ieren bijvoorbeeld de smaak te pakken gekregen. In het land wordt pas sinds 1997 in competitieverband honkbal gespeeld. De nationale ploeg bestaat sinds 1998. Tegenwoordig is er plek voor ‘buitenlandse Ieren’ en op weg naar het EK van 2019 is een delegatie van de bond de Amerikaanse Independent Leagues aan het afschuimen, op zoek naar meer talent met Ierse roots. Deze methode bracht eerder de Grieken naar de EK-finale (2003) en hield het land tot 2011 in de relatieve top van Europa. Ook Griekenland speelt tenslotte pas sinds 1999 internationaal honkbal.

HET NIEUWE GRIEKENLAND

Het is dan ook symbolisch dat juist de Grieken door ‘het nieuwe Griekenland’ werden verslagen in de finale van de pre-kwalificatie. Natuurlijk hebben de Ieren nog een lange weg te gaan, met onder meer nog twee kwalificatierondes en een EK voordat zelfs maar het olympisch kwalificatietoernooi bereikt kan worden. Dat neemt niet weg dat de helft van het Ierse roster uit ‘buitenlanders’ bestaat tegenwoordig. Reden genoeg om in ieder geval beducht te zijn op onverwacht sterke tegenstand.

Niet veel anders is de situatie van Israël. Het succes met 27 Amerikanen op een WBC-roster van 28 man smaakt naar meer. Het land heeft al tien Amerikanen een paspoort verstrekt. Staatsburgerschap is immers op de OS een verplichting. De bekendste onder hen zijn Cincinnati Reds-pitchers Zack Weiss en Jon Moscot. Meer naturalisaties kunnen volgen. Israël en Ierland nemen het in 2019 zeer waarschijnlijk tegen elkaar op met als inzet de laatste EK-plek. Eén van beide landen zou daarna zomaar nog twee tot vier keer tegen Nederland uit kunnen komen in de kwalificatiereeks.

ANDERE WEGEN

Dezelfde situaties kunnen ook tal van andere landen bedreigen; landen die voorheen zeker waren van een plek. In Azië is Japan al gekwalificeerd, wat betekent dat Zuid-Korea en Chinees Taipei onderling strijden op de Premier 12. De enige andere weg buiten de Premier 12 loopt via het Aziatisch kampioenschap naar de finaleronde van de kwalificatie. Daarvoor moeten zij eerst afrekenen met de Chinese ploeg die al tijden in Texas in een minor-league-organisatie verblijft, de op Amerika gerichte landen Hongkong en de Filipijnen en de cricketnaties turned honkbalnaties Sri Lanka en Pakistan.

Voor Dominicaanse Republiek, Puerto Rico en Venezuela geldt misschien dat zij Cuba op de Premier 12 aankunnen, omdat zij wel Minor League’ers meenemen. Dit is anders wanneer zij zonder hun ‘Amerikaanse sterren’op het Pan-Amerikaans kampioenschap of in de finalekwalificatieronde hetzelfde Cubaanse team tegenkomen. De enige keer in de geschiedenis dat deze landen boven Cuba eindigden op het continentale kampioenschap was in 1955 omdat Cuba niet deelnam aan het toernooi. Als zij de Premier-12-route missen, missen zij zeer waarschijnlijk ook de OS. Vergeet niet dat Puerto Rico tweemaal op rij de WBC-finale haalde en Dominicaanse Republiek nog altijd de ene helft van de grootste internationale honkbalwedstrijd aller tijden is.

CONCLUSIE

In het finalekwalificatietoernooi kunnen onder andere ook nieuwe proflanden Australië en Nieuw-Zeeland aansluiten. Zij denken te profiteren van de MLB Australia Academy en het Australische succes van 2004 te kunnen herhalen. Ook de overblijvers uit Europa, Afrika en de klassieke honkbalzone Noord- en Zuid-Amerika kunnen aan slag komen. Dit zijn stuk voor stuk landen die het niet van Amerikaanse MLB-profs of eigen profs (KBO of CPBL) moeten hebben en daarom werven in onafhankelijke profleagues en amateurleagues in de USA. Landen als Colombia, Brazilië en Zuid-Afrika zijn in dit artikel in dat opzicht zelfs nog niet genoemd, terwijl een Afrikaans land als Oeganda, met dank aan flinke Japanse investeringen, grote stappen heeft gezet.

Natuurlijk hoeft dit allemaal niets te betekenen en komt er straks een relatief logisch olympisch deelnemersveld aan slag. In dat geval is er geen enkel probleem met de ontwikkeling van de sport op mondiaal niveau. Dit kan bijvoorbeeld afhangen van een Eurafrika-kwalificatietoernooi in februari of juist in maart. Anderzijds kunnen de sterke rosterverschillen in de kwalificatie straks een horrordeelnemersveld opleveren van Japan en Zuid-Korea op volle sterkte, aangevuld met Cuba zonder profs, Israël zonder Israëli’s, Oeganda dat sterk op Japan is georiënteerd en Australië dat net een Zuid-Koreaans team in de eigen profleague ABL heeft toegelaten. Het meest waarschijnlijk is een deelnemersveld ergens tussen deze twee uitersten in. Dit kan onmogelijk de bedoeling zijn.

Coverfoto: BritishBaseball.org