Inside Look: Player Efficiency Rating

De NBA is een wereld van passie, dunks, trucs en je tegenstander voor schut zetten. Even goed is het echter een wereld van cijfers, lijstjes, schema’s en tactiek. In Inside Look zoeken we het waarom achter de prestaties. Aan de hand van shot-charts, box-scores en statistiek laten we zien waarom spelers en teams doen wat ze doen. Vandaag: de beste spelers van vroeger en nu, volgens de Player Efficiency Rating.

Een van de mooiste momenten van het jaar voor statistiekliefhebbers is aangebroken. De grens van vijftien wedstrijden is voor (bijna) alle teams doorbroken en dat betekent dat ESPN’s Player Efficiency Rating (PER) officieel bruikbaar is voor analyse. PER is één van dé indexstatistieken die verschillende basisstats combineert tot één cijfer. Enkele jaren geleden ontwikkelt door John Hollinger, nu vice-voorzitter bij de Memphis Grizzlies.

PER geeft, op basis van de geleverde prestaties, een beeld van de productiviteit van een speler ten opzichte van het gemiddelde. Het gemiddelde is altijd vijftien, waardoor de kwaliteit van een speler altijd wordt uitgedrukt in de relatieve afwijking ten opzichte van een gemiddelde speler in de NBA. Je zou dus kunnen zeggen dat PER iets zegt over de dominantie (of juist recessiviteit) van een speler ten opzichte van zijn medespelers en daarmee zijn impact op de league.

Historie
Het leuke van PER is dat je spelers door de tijd met elkaar kan vergelijken. Dit zegt dan niet iets over de kwaliteiten van de spelers tegenover elkaar, maar wel iets over hun dominantie ten opzichte van andere speler in hun league op dat moment. Het enige nadeel is dat alle basisstatistieken die nu worden gebruikt moeten worden meegenomen. Daardoor moeten we spelers als Wilt Chamberlain uit de mix laten, simpelweg omdat steals, blocks en andere statistieken toen nog niet werden bijgehouden.

De top 10 van hoogste PER in een seizoen tot en met vorig seizoen ziet er zo uit: (Hierbij is elke speler maximaal één keer meegenomen. Voor de nieuwsgierigen, hadden we dat niet gedaan, dan zou de top 10 gevuld zijn met vier keer Jordan, vier keer LeBron James, David Robinson en Shaquille O’Neal.)

1. Michael Jordan (1987/1988): 31.71
2. LeBron James (2008/2009): 31.67
3. David Robinson (1993/1994): 30.66
4. Shaquille O’Neal (1999/2000): 30.65
5. Dwyane Wade (2008/2009): 30.36
6. Tracy McGrady (2002/2003): 30.27
7. Chris Paul (2008/2009): 29.96
8. Kevin Durant (2013/2014): 29.82
9. Kevin Garnett (2003/2004): 29.44
10. Charles Barkley (1990/1991): 28.93

Deze spelers waren ieder in hun hoogtijdagen dominant in de league. Opvallend is dat voor sommigen dit één seizoen is geweest in een hele carrière, anderen waren gedurende hun hele loopbaan zo dominant. Jordan was dat bijvoorbeeld zeven (!) jaar op rij, LeBron James en Shaquille O’Neil vijf jaar op rij.

Huidige league
En nu is misschien wel aan Anthony Davis. Twee weken geleden schreven we reeds hoe bizar goed deze jonge jongen op dit moment speelt, maar nu kunnen we dit ook onderbouwen met de geavanceerde statistiek. Anthony Davis is nu, na vijftien wedstrijden, goed voor een PER van 33,32. Daarmee is hij 18 punten beter dan de gemiddelde speler in de NBA.

Toch is Davis niet de enige die goed presteert op dit moment. Een andere opvallende naam in het rijtje is Brandan Wright. De power forward van Dallas speelt maar achttien minuten per wedstrijd, maar noteert daarin wel bijna tien punten, ruim vier rebounds (waarvan twee aanvallend) en anderhalf block. Dat zijn stats waar je PER van gaat stuiteren.

Het verleden leert echter dat naarmate het seizoen vordert dit soort uitschieters de top-tien van PER-leiders langzaam verlaten. Spelers die er wel zouden kunnen blijven hangen zijn onder andere Steph Curry (28,46), DeMarcus Cousins (27,90) en LeBron James (24,82).

Maar met wie vergelijken we hen nou? Wie zijn nou die spelers die exact op het gemiddelde niveau in de NBA spelen? Volgens de PER rating zijn dat spelers als Kemba Walker (14,83), Jeremy Lamb (14,97), Alex Len (15,03) en Kosta Koufos (15,05). De absolute nobody’s in de NBA zijn op dit moment Mike Miller (0,89) en C.J. Miles (1,27).

In dit kader is het ook altijd leuk om te kijken naar de nieuwelingen. Aardon Gorden (15,40) en Nikola Mirotic (15,29) leiden daarin de dans, met Jabari Parker (15,11) op niet al te grote afstand. Opvallend is wel dat zelfs de beste rookies dit jaar, van een draft-class die toch gezien werd als een van de beste ooit, maar amper het niveau van een gemiddelde NBA-speler overstijgen. Natuurlijk, het seizoen is nog jong, maar hadden we niet meer verwacht? Andrew Wiggins vinden we pas terug op de dertiende plek met een PER van 9,62.

Toekomst
Wat we nooit mogen vergeten is dat ook PER maar een index is. Misschien de beste die er op dit moment is, maar ook slechts gebaseerd op de basisstatistieken waar we nu mee werken. Het is wachten op het moment dat ook de Player Tracking Data van SportVu opgenomen gaan worden in een dergelijke index. Hiermee zou het mogelijk zijn niet alleen directe assists, maar alle van invloed zijnde passes te gebruiken. Hetzelfde geldt voor rebounds. Met de Player Tracking Data kunnen we onderscheid maken tussen simpele rebounds en rebounds waar een speler echt voor moet vechten.

In de toekomst zouden we daar een nog sterkere index mee kunnen bouwen. Dat moeten we echter maar overlaten aan de John Hollingers van deze wereld. Dan kunnen wij ons richten op het prachtige spelletje dat basketball heet.

Foto: Getty Images
Stats via NBA.com, ESPN en Basketball-Reference