Echte favorieten waren ze al niet, maar verdedigend landskampioen Kentucky Wildcats mag deze week niet eens meedoen aan het toernooi dat ze vorig jaar wonnen. Het team van coach John Calipari presteerde de laatste tijd te wisselvallig om in aanmerking te komen voor een plek in het NCAA Tournament. Het zat er een keer aan te komen, maar de Wildacts hebben de roulette dit jaar verloren.
De uitsluiting van regerend collegekampioen Kentucky is geen unicum, maar het is pas de vijfde keer dat dit gebeurt in de historie van het moderne NCAA Tournament, sinds 1986 toen er voor het eerst 64 teams meededen (nu zijn het er met de First Four erbij 68). Gek genoeg is het wel al de derde keer in de laatste vijf edities. Florida Gators in 2008, en North Carolina Tar Heels in 2010 wisten zich ook niet te plaatsen voor het hoofdtoernooi, terwijl ze dat het jaar ervoor wonnen. Elk van die teams had te maken met een groep spelers die zich tegelijkertijd in de NBA draft mengden. Kentucky kampt met hetzelfde probleem, maar bij het team van Calipari is het in tegenstelling tot de andere twee een afwezigheid die voortkomt uit een jaarlijkse gok.
Sinds zijn komst in 2009 sprokkelt het team van Calipari jaarlijks de beste rekruten uit High School bij elkaar. Om al deze exceptionele jonge spelers bij elkaar te krijgen was eigenlijk maar een pitch nodig: ‘Wil je binnen een jaar in de NBA spelen en misschien ook een titel winnen?’ Natuurlijk kozen de basketballers daarvoor. Ze hadden het immers ook de Heat zien doen in de NBA. De grootste sterren kozen ervoor om bij elkaar te spelen en samen tot grote dingen te komen.
De Calipari-manier werkte tot op heden perfect. In zijn eerste jaar werd de Elite Eight gehaald, het jaar erop de Final Four, en vorig jaar dus de eindoverwinning. Mede daardoor werden de laatste drie jaar vijftien (!) spelers van de Wildcats gekozen in de NBA Draft. Onder hen nr. 1 picks (John Wall en Antony Davis), een nr. 2 pick (Michael Kidd-Gilchrist), een nr. 3 pick (Enes Kanter, hoewel die geen wedstrijd speelde voor Kentucky) en legio talentvolle anderen (o.a. Demarcus Cousins, Eric Bledsoe en Brandon Knight).
Gap year
Het was de perfecte showcase voor de jonge talenten. Een soort gap year voordat ze aan hun ‘echte leven’ in de NBA begonnen. Geen van hen bleef dan ook langer dan een jaar bij het collegeteam. Waarom zouden ze? Ze waren nu speelgerechtigd om bij de profs dan eindelijk die loodzware belofte, die veel van hen al vanaf hun kinderjaren meetorsen, in te lossen.
Ook dit jaar tekende weer een hele schare talenten bij de school in Lexington, Kentucky. Nerlens Noel, Archie Goodwinn en Alex Poythress werden alle drie gezien als topsegment rekruten. Hoogstwaarschijnlijk kwamen ze begin dit jaar met dezelfde intenties als al die anderen voor hen naar Lexington. Een jaartje Kentucky, ver komen in het NCAA Tournament, en dan naar de NBA. Voor het seizoen begon stonden de Wildcats dan ook als het op twee na beste team aangeschreven. En wie kon daar iets op aanmerken met de recente resultaten?
Maar dit jaar liet de keerzijde van het recruitment systeem van Calipari zich zien. Ieder jaar een nieuw team formeren is namelijk niet zo makkelijk als het lijkt, zelfs als je de beste spelers tot je beschikking hebt. Waar veel spelers op hun zeventiende nog wat tijd nodig hebben om te rijpen hadden de Wildcats de laatste jaren mazzel met een krop aan jonge basketballers die de druk vrijwel meteen aankonden. Vrijwel alleen maar exceptioneel talentvolle jonge basketballers kwamen door de gangen van Kentucky.
Waar ging het dit jaar dan mis? De afwezigheid tijdens het prestigieuze knock-out toernooi om de nationale titel is voor een gedeelte te wijten aan de blessure van sterspeler Noel. Maar dat is niet het hele verhaal. Ook met Noel in de basis verloren de Wildcats een hele hoop wedstrijden. Zonder hem zijn ze echter nog slechter. Drie van de laatste vier wedstrijden werden verloren, resulterend in een te wisselvallig team voor het NCAA Tournament, aldus de selectie commissie.
Achilleshiel
De Wildcats speelden dit jaar onvolwassen. In tegenstelling tot andere jaren zaten er dit jaar teveel verliespartijen bij. De schare jonge basketballers bleek dit jaar toch echt iets minder goed dan de uitzonderlijke andere jaren en meteen werd de achilleshiel van Kentucky duidelijk: het team had niets om op terug te vallen. Waar veel collegeteams juist sterk worden door de jaren dat ze samenspelen moesten de Wildcats het de laatste jaren hebben van ruw talent. Dit keer was dat niet genoeg.
Met roulette win je, en verlies je. Soms valt het balletje van geluk op een speler die zich doorontwikkelt tot een superster. Soms valt het balletje op iemand als Dajuan Wagner. Nu hebben de Wildcats het systeem een beetje weten te beïnvloeden, maar nog niet genoeg om het compleet in handen te hebben. Een minder goede lichting high schoolers kan namelijk een jaar van irrelevantie beteken. Dit jaar was zo’n jaar. Van teveel teams die niet hoefden te rekenen op een goede high school klas werd verloren. Uiteindelijk was het dan ook niet meer dan passend dat een school als Vanderbilt (al jarenlang een van de hoogste percentages afgestudeerde sporters) voor de nagel aan de doodskist van de Wildcats zorgde.
Dus rest er alleen nog het NIT Tournament voor Kentucky, dat vanwege datzelfde roulettesysteem toch een rooskleurige toekomst tegemoet gaat. Inmiddels hebben namelijk twee van de beste high school seniors als getekend bij Calipari en heeft top recruit Andrew Wiggins zijn beslissing nog niet genomen. Als Nerlens Noel en een paar andere Wildcats besluiten om tegen hun plannen in nog een jaartje te blijven, zou het zomaar kunnen dat het balletje volgend jaar weer goed valt en Kentucky Wildcats in april 2014 netjes knippen.
Reacties